Jonathan Rodríguez
Membro do Comité Rexional do Val de Toluca (México)
Membro do Comité Rexional do Val de Toluca (México)
Artigo publicado no Machete nº5. pp. 33-41.
A maneira de introdución
Traballarase dende
o marxismo-leninismo partindo dunha premisa fundamental, o suxeito de
carne e óso é quen fai a historia, e quen pode transformar as condicións
materiais existentes (non en forma illada). No presente ensaio retomaranse textos
de autores que se moven dende a crítica ao chamado marxismo crítico como a
autores propios ideólogos do capital. Serán analizados dende o
marxismo-leninismo como a teoría de vangarda do proletariado.
O presente
ensaio ten a intención firme de sentar de novo a loita que se perdeu por certo
tempo, a defensa do materialismo histórico, a defensa na práctica como na
teoría do marxismo-leninismo.
O ensaio
dividirase en dous apartados, esta primeira etapa centrarase nalgunhas das
correntes reformistas que tentaron terxiversar a formulación revolucionaria dos
clásicos do materialismo histórico. Na segunda parte abordarase ao suxeito
revolucionario, o proletariado como sepultureiro do capital, a necesidade do
Partido Comunista, a Revolución socialista como a vía para a construción da
sociedade socialista-comunista e poder pór fin á explotación do home polo home.
Así pois concretar na crítica á socialdemocracia que embauca con discursos
filisteos á clase traballadora para durmir a rebeldía dos explotados na súa
rabia contra o capital, no caso concreto de México.
- A pantasma vermella regresa nas
rúas como na teoría
Na publicación
do KKE Temas actuais do movemento comunista. Colección de artigos e
contribucións 2, dise:
“Os substitutos
vanse co vento. Non poden manterse firmes baixo as condicións adversas da loita
de clases. Debilítanse, dexeneran, disólvense ou se transforman en partidos
socialdemócratas aínda que manteñan o título comunista. Esta conclusión ten que
ver con todos os partidos, en todos os continentes, que foron afectados polo
oportunismo e revisaron os principios marxistas-leninistas; a todos os partidos
que, en nome das particularidades nacionais, negaron a revolución socialista, as
leis da construción socialista, a ditadura do proletariado” (KKE, 2012).
Os chamados
partidos “de esquerda” reafirman o seu apoio á burguesía apoiando as unións
imperialistas (OTAN, UE etc.). Devanditos partidos viñeron impulsando a
manipulación ideolóxica e política da clase obreira, das capas populares e da
mocidade traballadora.
É necesario
comprender o esforzo que fan cada unha desas forzas políticas. Marx, aos
dirixentes do partido, expresa de maneira clara “pactade acordos para alcanzar
os obxectivos prácticos do movemento, pero non trafiquedes cos principios, non
fagades concesións teóricas” (Marx en Lenin. 1979: 29). A súa intervención de
devanditas forzas ten como obxectivo impedir os procesos positivos que ocorren
en canto á organización do movemento comunista, danar ao movemento lanzando
ataques de “amizade” en nome da unidade das forzas de esquerda, desarmar ao
movemento obreiro-popular baixo o pretexto da “colaboración de clases”. A
promoción da loita “antiglobal” busca atrapar ás forzas populares na lóxica da
“humanización do capitalismo”, as “persoas por diante dos beneficios”
mentres se mantén a base da explotación; coa expectativa que van realizarse
cambios profundos a favor do pobo sen chocar co poder dos monopolios e as relacións
de produción explotadoras.
Por iso, a
asimilación e aplicación da teoría marxista-leninista non é unha opción entre
outras. O marxismo-leninismo é a estrela polar no horizonte dos pobos do mundo
enteiro. O marxismo-leninismo como única teoría que declarou dende a súa orixe
a loita a matar contra o capital, isto é precisamente o que determina o
carácter revolucionario na teoría como na práctica.
Confirmouse ao
longo dos anos que “non pode haber práctica revolucionaria sen teoría
revolucionaria” (Lenin: 1979: 29), o movemento comunista require un compás,
unha ferramenta para o estudo e a análise das leis económicas e sociais.
Respecto diso Lenin manifesta sobre a aplicación do materialismo histórico,
“nós baseámonos integramente na teoría de Marx: esta transformou o
socialismo de utopía en ciencia, botou as bases sólidas desta ciencia e trazou
o camiño que había que tomar, desenvolvéndoa e enarborándoa en todos os seus
detalles” (Lenin: 1976 186.187). Tales liñas de Lenin, grupos reformistas
viñeron a expor a “resignificación do marxismo”, a revisión do marxismo, así
pasou en vida Marx, despois presentouse ás mesmas alimañas no período de Lenin.
No período de Stalin, tocou a ardua tarefa de eliminar a cada unha das
tendencias de dereita, de ultraesquerdistas ao interior do PCUS.
As inxurias
contra os comunistas, o seu Partido presentáronse a través da historia. Mentres
Marx sacaba á luz o primeiro Tomo do Capital, as descualificacións por parte da
burguesía como dos seus ideólogos non se fixeron esperar, dicir que Marx plaxiou
a súa obra. Iso foi por facer unha análise científica das relacións da
propiedade capitalista e dilucidar os medios para erradicalas, non pode
sorprender que, aqueles que, na práctica, suprimen as relacións de propiedade
capitalistas e substitúenas por relacións de propiedade socialistas convértense
forzosamente en obxecto das “paixóns máis violentas, máis mezquinas e máis
malignas que aniñan no peito humano” [1]
Como diría
Harpal Brar, para nós, non basta con recriminar a Jruschov e Gorbachov e
denuncialos como lerchos e renegados; é moito máis importante refutar as súas
teorías. “A verdadeira refutación”, dicía Hegel, “debe penetrar a fortaleza do
opositor e invadir a esfera do seu poder”. Isto é precisamente o que é unha
necesidade histórica por parte dos comunistas, a loita teórica dende o
marxismo-leninismo, loita que por anos se velou, o intento de afundimento da
teoría revolucionaria por parte de quen se fai chamar herdeiro da pureza
teórica de Marx, os que vociferan que recuperaron a Marx das cadeas do
dogmatismo. Si, os mesmos que co seu discurso fanse pasar por contrarios,
combatentes ao capitalismo, non sendo máis que servos a pluma e tinta das
bondades do capitalismo.
1.1 Máis de 20 anos transcorreron no mundo sen a URSS
Os
acontecementos dos últimos 20 anos presentan novos elementos cualitativos no
mundo. A contrarrevolución na Unión Soviética e noutros países socialistas levou
á disolución e ao desarmamento de moitos partidos comunistas. A transformación
socialdemócrata de varios partidos comunistas resultou na súa liquidación en
novas formacións oportunistas. A recesión xeral levou á negación dos principios
de organización, á debilitación da loita polo socialismo-comunismo.
Despois do
triunfo da contrarrevolución na URSS a intelectualidade proclamou en primeira
instancia; o triunfo do capitalismo como sistema de vida en todo o mundo, o
chamado socialismo real só foi unha ilusión pasaxeira. A máis de 20 anos daquel
triste día 25 de decembro de 1991 que deixou de ondear a bandeira vermella no
Kremlin, de novo o mundo está a ser sacudido polas continuas loitas que os
pobos sosteñen ao longo e ancho do mundo dende as selvas colombianas até as
fábricas de Europa. Os oprimidos e explotados do mundo enteiro déronse
conta de que o “triunfo” do capital sobre o traballo só foi de maneira
temporal.
O capitalismo
xa é un sistema en putrefacción, tanto ideólogos da burguesía como intelectuais
chamados a si mesmos “progresistas” fanse preguntas concretas é posíbel
seguir mantendo o modo de produción capitalista? o socialismo segue sendo hoxe
unha alternativa para os pobos no século XXI? E se é así, que tipo de
socialismo é o que requiren os nosos pobos?
O capitalismo acadou os seus límites
históricos, a pesar de que certos ideólogos
da burguesía sigan apostando por este sistema brutal, en seguir
conservándoo. Os movementos “progresistas” din que é necesario cambiar o
sistema, pero como pretender facelo, a que lle chaman cambio de sistema? Son
precisamente estas últimas preguntas as que se centrará o presente texto.
Cada un dos sinalamentos
tanto de parte da burguesía como da mesma intelectualidade “progresista” verteu
e reproduciu a teoría de que o socialismo na URSS enterrouse cando Stalin asume
o poder na URSS en 1929. O socialismo morreu para dar paso a unha época de
horror, de brutalidade autoritaria por parte do Partido Comunista encabezado
por Iosef Stalin. O Estado obreiro caeu
para dar paso ao chamado “imperio capitalista de estado soviético[2]. Así dan cabida ao absurdo de validar ao
capitalismo de Estado.
A reprodución
das teses falsas de facer do período de Stalin como o xurdimento do poder
totalitario, a encarnación dun poder de terror, deixar de lado un estado de
obreiros para ser un monstruoso estado capitalista, dirá Gogol na revista
Dialéctica.
- Os chamados “marxistas”
críticos
2.1 O socialismo romántico, anarquismo
Michael Lowy e
Samuel González nun artigo da Revista Dialéctica mencionan:
“O
romanticismo… no seu interior cristalízanse dous polos opostos: un, o
romanticismo regresivo, restaurador e/ou reaccionario, que soña cunha (imposíbel)
volta ao pasado; o outro, o romanticismo utópico e/ou revolucionario, para o
cal se trata máis ben dun xiro polo pasado en dirección ao futuro. Para
o romanticismo revolucionario –que fai seus os valores emancipadores modernos,
liberdade, igualdade, fraternidade– a nostalxia do paraíso perdido é proxectada
cara a un futuro ideal. De feito, o socialismo romántico é unha das formas que
pode tomar o romanticismo revolucionario” (Dialéctica: 2011: 107).
O seu chamado
socialismo romántico, é como ben o mencionan os autores, é regresivo,
restaurador, pero non, da forma en que eles o conciben, senón, é restaurador e
perpetuador do capital. Apelar aos ideais da Revolución Francesa (liberdade,
igualdade e fraternidade) son as ideais revolucionarios da entón clase
revolucionaria, a burguesía. De ningunha maneira non é un xiro polo pasado
en dirección ao futuro, senón o seu contrario, é dicir, un xiro ao pasado
en dirección aos inicios da consolidación do capital como modo de produción
dominante. Lowy e González, detrás do seu intento dun discurso “revolucionario”
está a súa verdadeira cara anarquista, para unha política socialista, mencionan
que “debe lograr apropiarse dunha perspectiva romántica, libertaria e
ecosocialista” (Dialéctica: 2011: 106). Lowy e González quitan a careta e din
“o anarquismo, como parte do movemento socialista, é unha das correntes políticas
máis radicais de crítica romántica á modernidade, pero ao mesmo tempo
profundamente moderna polas súas aspiracións levan as súas últimas
consecuencias o ideal da autonomía de individuos e comunidades para conducir as
súas vidas e a súa historia” (Dialéctica: 2011: 109).
Coa visión que
parten os adeptos do socialismo romántico, é a crítica radical ao
autoritarismo, o burocratismo. Para dar paso á súa idea de “liberdade” como
fonte e ao mesmo tempo, a única posibilidade de progreso da humanidade. Os autores
remóntanse a Proudhom na súa Confesión
dun revolucionario:
“Consideradas
desde o punto de vista social, liberdade e solidariedade son dous conceptos
idénticos. Atopando a liberdade de cada un, non un impedimento na liberdade dos
demais, como di a Declaración dos Dereitos do Home e o Cidadán en 1793, senón
un apoio, o home máis libre é o que maiores relacións ten cos seus semellantes”
(Dialéctica: 2011: 106).
Sendo o suposto
do anarquismo, a liberdade como o seu supremo do seu pensamento. Así o
pensamento anarquista xorde como unha oposición irredutíbel ao Estado. De
acordo á concepción estreita do anarquismo, a “liberdade” neles, a ditadura do
proletariado é un atentado ao desenvolvemento harmónico do suxeito na
construción dunha sociedade de iguais. Nada máis limitado nas formulacións do
anarquismo en deixar de lado, o desenvolvemento histórico das sociedades, onde
a loita de clases foi o motor da historia, unha loita entre os uns e os outros.
As revolucións que se desenvolveron terminaron coa imposición da clase
revolucionaria á clase que ostentaba o poder. Así pasou tamén coa Revolución de
Outubro, con todo, existen particularidades propias do triunfo da Revolución
Socialista. No proceso da ditadura do proletariado non ha ser para xerar
novos antagonismo, senón para erradicalos.
A idea
peregrina de que unha vez triunfa a Revolución ao día seguinte, se desprenderá do
lastre do pasado, e que iso será: pasado. Idea que viñeron mantendo o
anarquismo nos seus diferentes matices, coinciden nunha “análise” baixa de construcións
de castelo no aire. Sen a ditadura do proletariado, como se sostivo o nacente
poder soviético ante a invasión feita polos países capitalistas? como sobreviviu
a URSS ante o intento de aniquilamento do Estado obreiro por parte da Alemaña
Nazi?
Engels nunha
carta a Bebel (18-28/03 de 1875) aí
Engels expón xenialmente a cuestión do Estado e o concepto da liberdade, di: “é
absurdo falar dun Estado libre do pobo: mentres o pobo necesite aínda do
Estado, non o necesitará en interese da liberdade, senón para someter aos seus
adversarios e axiña que de poida falar de liberdade, o Estado deixará de
existir” (Engels en Lenin…: 66). O ideal sería que o Estado desaparecese da noite
para a mañá, pero é precisamente iso, un ideal, castelos no aire, con todo o
poder do capital non se quedou de brazos cruzados mentres o proletariado xunto
coas capas populares toma o poder político.
Mentres que os
anarquistas constrúen castelos no aire, os clásicos do marxismo-leninismo
fixeron unha análise científica da realidade material das sociedades para facer
teoría, teoría revolucionaria. A Comuna de París representou para a teoría
marxista un suceso concreto, en palabras de Marx, a Comuna de París tomou o ceo
por asalto. Este feito representou para os oprimidos e explotados do mundo, o
antecedente de como a clase obreira é capaz de organizarse en base a ideais
humanistas, como organizar en poucos meses e ser máis eficaz que séculos de
dominio de gobernos burgueses. A través da práctica revolucionaria os obreiros
parisienses deron conta da necesidade dun Estado de novo tipo, un Estado
obreiro.
Mentres os anarquistas
(Lowy e González) terxiversan os escritos de Marx acerca da Comuna de París, dicindo:
Como o suxería
Marx á mantenta da Comuna de París, formas non-estatais de poder político dos
traballadores. Para nós a revolución socialista debe de ser unha revolución
libertaria capaz de intervir na historia sobre a base da liberdade e a creatividade
(Dialéctica: 2011: 106).
Lenin citando a
Marx refire o seguinte “o Estado é unha forma temporal para vencer a forza da
burguesía. Non discrepamos de ningún xeito cos anarquistas, en canto á meta
final –a abolición do Estado. Pero antes requírese do emprego temporal das
armas, os métodos do poder, a ditadura temporal” (Lenin. 61).
Resulta
necesario lembrar a formulación de Proudhon de perpetuar a pequena produción
mercantil, da que espontaneamente xorde o capitalismo. Non comprendeu que tal
produción, aparece sobre a base da pequena produción mercantil, e que o
intercambio de mercadorías segundo o seu valor, en condicióneas propias da
sociedade burguesa, comprende a apropiación da plusvalía dos capitalistas.
Os chamados
antiautoritarios esixen que o Estado político sexa abolido de golpe, antes de
que sexan abolidas as relacións sociais que deron orixe ao mesmo. Esixen que o
primeiro acto da Revolución social sexa a abolición da autoridade. A isto Lenin
é contundente “seguindo coa súa nula comprensión da realidade material. Os
anarquistas non conciben, non entenden que a revolución é un acto no cal unha
parte da poboación impón a súa vontade á outra mediante fusís, as baionetas, os
caños, iso é, mediante elementos extremadamente autoritarios” (Lenin. 63).
2.2 A aposta “ecosocialista”
Os chamados
“ecosocialistas” parten do suposto do problema que día a día se agudiza no
mundo, o quecemento global foi produto de:
“En canto
marxistas, creemos que a culpa a ten o sistema capitalista[3], coa súa lóxica absurda
de expansión e acumulación infinita, o seu produtivismo obsesionado pola
ganancia. Un sistema intrinsecamente perverso, que o pretendido <socialismo
real>, xa desaparecido sen gloria, tratou de imitar, tanto no terreo do
aparello produtivo –baseados nas mesmas fontes de enerxía, fósil e nuclear – canto
coa súa obsesión produtivista, nunha variante de corte burocrático” (Dialéctica
2011: 112).
Lowy e González
equipararon ao capitalismo co socialismo que levou a cabo na Unión Soviética. A
crise pola que pasamos desde 2008 até o día de hoxe, xa no 2012, é precisamente
pola sede incansábel deste sistema rapaz chamado capitalismo, desde as súas
orixes o capital así sobreviviu, coa rapacidade aos pobos por parte dos
monopolios, a explotación da forza de traballo en calquera que teñen os medios
de produción e requiran do proletariado para sacar o plusvalor das mercadorías
que produce o propio obreiro industrial. Pero dicir que a URSS tratou de copiar
o que veu facendo o capital, de ningunha maneira pode ser unha tese exposta por
un marxista, senón por intelectuais lacaios do capital.
Aqueles
intelectuais que falen en nome do marxismo para render pleitesía á actual orde
de cousas, teñen o compromiso non coa súa universidade, non co seu centro de
investigación, senón coa propia historia. Lembrar como xorde o poder obreiro co
triunfo da Revolución de Outubro, cantos anos de guerra civil foron, nos anos 30
xa o PCUS sabía das intencións que tiñan os fascistas en Alemaña para coa URSS.
Entón, que debeu facer a URSS no terreo militar a propósito das intencións dos
fascistas? Que debeu facer o PCUS ante o intento de invasión ou desaparición do
comunismo sobre a face da Terra por parte dos Estados Unidos de Norteamérica?
Con tal acusación feita por “marxistas” de cátedra podemos supor, que non era
necesario o armamento militar coas que se dotou a Unión Soviética, mesmos
armamentos que proveu a países que sostiveron a loita contra o imperialismo,
senón esperar a chegada do “creador” debido a que apostan ao romanticismo.
A chamada
economía verde dinos Belu é:
“Unha
proposta da xestión dos problemas ambientais segundo os intereses e as
decisións do capital monopolista. Dirixe á adopción de novas tecnoloxías
impulsando o desenvolvemento capitalista mentres un dos seus gobernos é a
redución da dependencia enerxética da UE” (RCI 2010: 16).
A crise
económica do capital non é peculiaridade da economía, as contradicións, os
antagonismos acrecéntanse.
O cambio
climático, quizá xa fóra de control para o sistema produtor de plusvalía, e que
afecta negativamente aos ecosistemas e ás condicións de vida e de traballo dos
pobos. O planeta perdeu en pouco máis dun cuarto de século case a terceira
parte da súa riqueza biolóxica e recursos, e ao ritmo actual a Humanidade
necesitará dous planetas en 2030 para manter o seu estilo de vida, tal e como
advertiu o Fondo Mundial da Natureza (WWF).
A catástrofe
alimentaria, que condena a millóns de seres humanos a morrer por inanición. A
cantidade de persoas subalimentadas pasou de 80 millóns a 925 millóns, a
consecuencia da escalada do prezo dos alimentos no período 2007–2008, segundo a
FAO. Os prezos dos alimentos incrementáronse entre 2005 e 2006 un 12%, un 24%
en 2007 e preto do 50% entre xaneiro e xullo de 2008 (RCI 2010: 51).
Ideólogos da
dereita como dos que se fan chamar “marxistas” críticos, desde os
frankfurtianos como os posmodernistas, a loita é frontal contra tales
tendencias alleas, contrarias ao movemento comunista internacional, teorías
opostas á emancipación do xénero humano, teorías que apostan á humanización do
capitalismo, os mesmos que se aferran ao estado en coma do capitalismo. Moitos
destas teorías vístense de socialdemócratas, a súa tradución é, lacayo, servos
do capitalismo.
Referencias Bibliográficas
Lenin, V. I. Que
facer? Pequín, Linguas Estranxeiras Pequín.
…………… “Marxismo
e revisionismo” en Tomo I Obras escollidas en 3 tomos Moscova, Progreso,
1976.
………
“Introdución do CC do KKE no segundo volume do ensaio da historia do Partido”
en Temas actuais do movemento comunista. Colección de artigos e
contribucións 2. Atenas, Grecia, KKE, 2012, p. 222.
RCI. Revista
Comunista Internacional. Madrid, España. 2011.
Dialéctica
2011.
Notas
[1] Durante o verán de 1918 – poucos meses despois da
Revolución de Outubro – a pesar de que os Estados Unidos seguisen en guerra con
Alemaña, e non con Rusia – O New York Times caracterizaba aos Bolxeviques como
“os nosos inimigos máis malignos”, e como “bestas delirando pola súa presa”. Os
líderes soviéticos eran denunciados na prensa americana como “axentes pagos”
por Alemaña. “Carniceiros”, “asasinos e lunáticos”, “criminais intoxicados co
sangue”, “escoria humana” – son algunhas das típicas expresións que a prensa
imperialista norteamericana empregaba para referirse a Lenin e os seus
camaradas. Os bolxeviques foron descritos no Congreso dos EEUU como “bestas condenábeis”
e as descricións que se facía deles na prensa dos EEUU eran as mesmas que na
prensa doutros países imperialistas. Véxase: Este texto forma parte da obra ‘Perestroika’
de Harpal Brar (presidente do PCGB m-l) escrita en 1990 “Economía da loita de
clases baixo o Socialismo”.
[2] Dita conceptualización da URSS foi dita por
múltiples personalidades, con todo tomouse da Revista “Dialéctica”. Nun texto
de Eugene Gogol: Hegel,. Marx, Lenin e a Revolución no pensamento e a paixón de
Raia Dunayevskaya: Cal é a relevancia para a América Latina do século XXI?
[3] As palabras marcadas son por parte dos autores
citados.
Fonte: El Machete
Tradución a galego: Comunistas da Galiza-PCPE